Hayatı ve eğitimi
Mehmet Şimşek 1 Ocak 1967 tarihinde Batman'ın (o yıllarda Mardin'in) Gercüş ilçesinin küçük bir köyü olan Arıca'da (Kefre) sekiz çocuklu ve geçimlik tarım yapan Kürt bir ailenin en küçük çocuğu olarak doğdu.
Babasının adı Hasan, annesinin adı Mehdiye'dir. Anne ve babası Türkçe bilmemektedir ve dört abisi, dört de ablası vardır. 5 yaşındayken annesi vefat etti. Ablaları dönemin şartlarından dolayı eğitim alamamışlardı. İlkokulun ilk iki yılını köyünde okudu. Fakat abisi Nazmi öğretmen olduğu için ilkokul eğitiminin geri kalanını onun öğretmenlik yaptığı Batman'da bitirdi ve Türkçe konuşmayı ilkokulda öğrendi. Ortaokul ve lise eğitimini Gercüş'te tamamladı. Ardından üniversite eğitimini alabilmek için Ankara'ya gitti ve 1988 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi iktisat bölümünden dönem ikincisi olarak mezun oldu. Aynı fakültede yaklaşık bir yıl araştırma görevlisi olarak çalıştı. Etibank bursu ile yüksek lisans eğitimi için İngiltere'ye gitti. Yüksek lisansını Exeter Üniversitesi'nde tamamladı. İngiltere'de bulunduğu dönemde babası öldü. Finans ve ekonomi dalında yüksek lisans derecesini almaya hak kazandıktan sonra Türkiye'ye geri döndü.
Meslek hayatı
Şimşek, Türkiye'ye geri döndüğünde üç ay süreliğine Etibank'ta çalıştı. 1993 yılında mecburi hizmet için geldiği Türkiye'de verilen görevde çalışırken Hürriyet gazetesindeki iş ilanlarına bakarken Amerika Birleşik Devletleri büyükelçiliğinin ekonomist aradığına ilişkin ilanı görünce açılan sınava girerek işe alındı. ABD'nin büyükelçiliğinde Türkiye ekonomisi üzerine birtakım analizler yapılan bir bölümde kıdemli ekonomist sıfatıyla 4 yıl çalıştı. Aldığı maaşın neredeyse tümünü mecburî hizmet olarak Etibank borç taksitlerini beş yıl süreyle ödemeye ayırmıştı. Burada 4’e yakın süren dönemin ardından 1997 yılında A'de oturma izni almıştır ve New York'a taşındı. Union Bank of Switzerland'ın hisse senedi analiz biriminde işe başladı, ancak kısa bir süre sonra, 1998'in başında İstanbul'a döndü ve burada Deutsche Bank menkul değerler bölümünde çalışmaya başladı. Ardından Merrill Lynch'te Akdeniz bölgesi sorumluluğunu üslendi. Kısa bir süre sonra Orta Avrupa ve Rusya da analizlerinin kapsamına dâhil oldu ve bu görevi esnasında ilgili bölge ülkelerinin başbakan ve başkan düzeyinde çok sayıda yetkilisiyle görüşmeler yaptı. Çok geçmeden 2005 yılı sonunda Merril Lynch'ın gelişmekte olan Avrupa, Orta Doğu ve Afrika bölgesi ekonomik ve stratejik araştırmalar bölümü başkanlığına getirildi. Merkez Bankası başkanlığına aday gösterildi fakat ataması dönemin cumhurbaşkanı tarafından onaylanmadı.
Siyasî hayatı
Mehmet Şimşek, Recep Tayyip Erdoğan, Ahmet Davutoğlu ve Binali Yıldırım başbakanlığında kurulan hükümetlerde görev aldı. 2007, 2011, Haziran 2015 ve Kasım 2015 Türkiye genel seçimlerinde Adalet ve Kalkınma Partisi milletvekili olarak meclise girdi.
Şimşek, o dönem başbakanlık yapan Recep Tayyip Erdoğan'ın kurmuş olduğu 60. Türkiye Hükümeti’nde ekonomiden sorumlu devlet bakanı olarak yer aldı. Ayrıca Erdoğan'ın kurduğu 61. Türkiye Hükûmet ve Ahmet Davutoğlu'nun kurduğu 62. Türkiye Hükûmeti, 63. Türkiye Hükûmeti ve 64. Türkiye Hükümeti’nde de yer almıştır. Şimşek'in yeni kabinede ismi geçmeyeceği uzun süre tartışıldı, Binali Yıldırım tarafından kurulan 65. Türkiye Hükümeti’nde tekrar başbakan yardımcısı olarak görevlendirildi. Kurulan yeni hükûmette Ekonomik Koordinasyon Kurulu'nun başkanlığı Şimşek'ten alınarak Binali Yıldırım'a verildi.
Emerging Markets dergisi tarafından 2013 yılında Avrupa’da yılın maliye bakanı seçildi. Aynı yıl Foreign Policy dergisi tarafından da dünyanın en etkili 500 kişisi arasında gösterildi.
Şimşek, 2007 Türkiye genel seçimlerinde AKP Gaziantep milletvekili olarak ilk kez meclise girdi ve Recep Tayyip Erdoğan tarafından kurulan hükümette ekonomiden sorumlu devlet bakanı olarak yer aldı. Ekonomiden sorumlu devlet bakanlığı görevinin yanı sıra 2007 yılından itibaren Yüksek Planlama Kurulu, Özelleştirme Yüksek Kurulu, Savunma Sanayi Yüksek Koordinasyon Kurulu, Ekonomi Koordinasyon Kurulu, Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu, Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu üyeliği görevlerini de yürütmektedir. 1 Mayıs 2009 tarihine kadar bu görevi yürüten Şimşek, bu tarihte ilan edilen kabine değişikliği ile maliye bakanlığı görevine getirilmiştir. Haziran 2011 seçimlerinde de AKP Batman milletvekili seçilerek meclisteki yerini koruyan Şimşek, yeniden maliye bakanlığı görevine getirildi. Haziran 2015 seçimlerinde AKP Gaziantep milletvekili olarak tekrar meclise girdi.
Kasım 2015 Türkiye genel seçimlerinde Gaziantep milletvekili olarak tekrar seçildi ve 4 Kasım 2015 tarihinde Ahmet Davutoğlu'nun başbakanlığında kurulan hükümette başbakan yardımcısı olarak görevlendirildi. Ayrıca, 2007-2009 yılları arasında Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası Türkiye Guvernörlüğü ve 2008-2011 yılları arasında İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı Koordinasyon Kurulu Üyeliği görevlerini yürütmüştür.
22 Mayıs 2016 tarihinde Ahmet Davutoğlu'nun istifasının ardından Binali Yıldırım'ın kurduğu hükümette başbakan yardımcısı olarak yer aldı. Kurulan yeni hükûmette Ekonomik Koordinasyon Kurulu'nun başkanlığı, Şimşek'ten alınarak Binali Yıldırım'a verildi.